Dlaczego tak ważna jest transformacja energetyczna?

Odpowiedź na pytanie wydaje się dziecinnie prosta. Transformacja energetyczna jest nam potrzebna do zatrzymania efektu cieplarnianego oraz poprawy jakości środowiska naturalnego. Mówiąc kolokwialnie - abyśmy się nie ugotowali. Ale dobrze, zacznijmy od początku. Czym w ogóle jest ta transformacja energetyczna? Rozłóżmy to pojęcie na czynniki pierwsze. 

Proste, ale ogólne pojęcie

Na pierwszy ogień zastanówmy się, co oznacza słowo TRANSFORMACJA. Wielki słownik języka polskiego podpowiada nam kilka znaczeń w różnych kategoriach: w państwie, w gramatyce, w matematyce. Wybieram rzecz jasna tą pierwszą i co otrzymuję: przekształcanie czegoś lub przekształcanie się w coś innego. Przekształcanie, czyli duża zmiana CZEGOŚ w porównaniu do stanu pierwotnego musi być spowodowana pewnymi czynnikami i prowadzić do pożądanych skutków. Tym CZYMŚ jest Energetyka, czyli wszystko co jest związane z pozyskiwaniem, wytwarzaniem, przetwarzaniem i transportem przeróżnych form energii. Także zbierając wszystko do całości otrzymujemy, że transformacja energetyczna jest zmianą szeroko rozumianej energetyki w coś innego, miejmy nadzieję, że lepszego. Niestety dla kogoś, kto nie jest specem od energetyki nie mówi to zbyt wiele. Postaram się to wytłumaczyć w kolejnych częściach.

Co wpłynęło na konieczność transformacji energetycznej?

W historii energetyki były 2 takie okresy, w których działo się bardzo dużo - po prostu zmieniło się wszystko. Pierwszy miał miejsce na przełomie XIX i XX wieku, kiedy to zaczęto produkować elektryczność na masową skalę; oczywiście z węgla. Już wcześniej węgiel był powszechnie wydobywany, ale jedynie do ogrzewania budynków. Dzięki wysokiej wartości opałowej węgla, który nadawał się do zasilania kotłów parowych globalnym paliwem nr 1 już nigdy więcej nie było drewno. Od tej pory wydobycie węgla będzie rosło, a jego wiodąca rola w miksie energetycznym na świecie zostanie zastąpiona przez ropę naftową w latach 70. 

2 przełom nastąpił od lat 90., kiedy to zaczął zwiększać się udział źródeł odnawialnych w globalnym miksie energetycznym. Wpłynęło na to wiele kwestii: częste kryzysy paliwowe, które zmusiły kraje do poszukiwania innych, alternatywnych źródeł energii. W niektórych krajach, np. w Wielkiej Brytanii zaczęło brakować węgla, w innych krajach wzrosła świadomość, że paliwa kopalne nie będą wydobywane w nieskończoność i ich zasoby kiedyś się skończą. Do tego doszły niepokojące publikacje mówiące o tym, że spalanie paliw kopalnych powoduje globalne ocieplenie oraz inne groźne dla środowiska naturalnego konsekwencje: smog, kwaśne deszcze. Te czynniki spowodowały, że zintensyfikowano badania nad tak zwanymi odnawialnymi źródłami energii, czyli energią ze słońca, wiatru, wody czy geotermii. 

Te 2 okresy nazywa się transformacjami energetycznymi, choć ten drugi jest powszechnie nazywany po prostu transformacją energetyczną. 

Jakie są przejawy transformacji energetycznej w 2025 roku?

Kluczowym elementem transformacji energetycznej jest odejście od paliw kopalnych i zamiana ich na odnawialne źródła energii, paliwa alternatywne - pozyskiwane w ekologiczny sposób, niskoemisyjną energetykę jądrową oraz magazynowanie energii. W Polsce jest to bardzo mocno widoczne: w 2010 źródła odnawialne stanowiły ledwie kilka procent mocy zainstalowanej, a w 2024 to już niemal połowa. 

Drugim imieniem dla transformacji jest również efektywność energetyczna. Są to wszelkie działania, które sprawią, że będziemy mniej zużywać prądu czy spalać mniej paliw. Mowa tutaj o remoncie maszyn, kotłów, bloków węglowych tak, aby straty energii były jak największe - trzeba zmienić elementy, przez które tracimy najwięcej. Przykładowo: należy używać klimatyzatorów do chłodzenia serwerów, a ciepło jest rozpraszane do otoczenia. Można spróbować zastosować odzysk ciepła, które można wykorzystać do ogrzewania pomieszczeń w budynku, więc automatycznie potrzebujemy mniej ciepła z innego źródła, np. z kotła. 

Duże rozwiązania to nie wszystko. W każdym domu możliwe jest dbanie o efektywność energetyczną: poprzez wymianę żarówek na energooszczędne lub LED, stosowanie energooszczędnego sprzętu AGD, np. pralek czy zmywarek z ekologicznymi programami. Muszę też wspomnieć o aspekcie termomodernizacji, który jest wart świeczki w każdym budynku: mieszkalnym i niemieszkalnym. Zaizolowanie ścian, okien, stropów, drzwi sprawi, że zapotrzebowanie na ciepło w zimie będzie znacznie mniejsze. Wszystkie działania związane z efektywnością energetyczną - te mniejsze i te większe powodują zmniejszenie rachunków za energię elektryczną czy ogrzewanie.

Wzrost znaczenia transportu elektrycznego sprawia, że możliwe jest wykorzystanie ekologicznej energii do napędu pojazdów. Coraz mniejszy odsetek będą stanowić pojazdy napędzane paliwami kopalnymi. 

Pośrednio transformacja energetyczna jest ważna społecznie. Ludzie coraz większą uwagę zwracają na to, czy produkt pochodzi z ekologicznej produkcji, nie zaśmiecającej środowiska, ale również na politykę firmy - w jaki sposób traktowani są pracownicy, czy można się z nią utożsamiać. Również nowe inwestycje w energetyce powodują zwiększanie się konsumpcji, co rzutuje na rozwój gospodarczy i zwiększenie się miejsc pracy.

Transformacja energetyczna to nie tylko odpowiedź na kryzys klimatyczny, ale także szansa na nowoczesną, odporną gospodarkę, czystsze powietrze i lepszą jakość życia dla każdego z nas.